Trilingual inscription of Xerxes

اگر به تاریخ غنی ایران و سلسه هخامنشیان علاقه دارید، می توانید در کشور های همسایه نیز آثار و نشانه های آن را پیدا کنید. با آرزوی آسمان آبی همراه باشید تا یکی از آثار باستانی سلسه هخامنشیان را که در کشور ترکیه قرار دارد بیشتر بشناسیم.

کتیبه سه زبانه خشایارشا تنها سنگ نوشته ی دوره ی هخامنشی است که در کشور ترکیه قرار دارد. باستان شناسان تا سال های اخیر از محل دقیق آن خبر نداشتن و به تازگی و در سال 1386 توسط یک زوج ایرانی، محل دقیق آن در نزدیکی شهر وان کشف شده است. این کتیبه که در ارتفاع 20 متری از سطح زمین می باشد به دستور داریوش بزرگ ساخته شده است ولی کار ساخت آن نیمه کاره ماند و پسر او یعنی خشایارشا، که یکی از قدرتمند ترین پادشاهان ایرانی بود، کار ساخت آن را به پایان رساند. این کتیبه در 3 ستون و 27 سطر نوشته شده است که در ابتدا به مدح و ستایش خدای یگانه (اهورامزدان) می پردازد و در ادامه از خود خشایارشا تعریف می شود. این متن به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و اکدی یا  بابلی بر روی این کتیبه نوشته شده است.

متن این کتیبه به شرح زیر می باشد:

اهورامزدا خدایی است بزرگ

خدای خدایان که زمین را آفرید 

آسمان را پدید آورد

انسان را خلق کرد

شادی را برای انسان ها قرار داد

کسی که خشایارشا را شاه کرد

شاهی برای تمامیان

حاکمی برای همه

من خشایارشا

فرمانروای بزرگ

شاه شاهان

شاه تمام مردم با هر نژادی

شاه این زمین بزرگ و پهناور

پسر داریوش شاه هخامنشی

گوید خشایارشا: پدرم، داریوش شاه، با عظمت و لطف اهورامزدا سازه های بسیار بنا کرد و به فرمان او (اهورا مزدا) این کتیبه را ساخت. اما از آن جا که کار او نیمه تمام ماند، فرمان تکمیل کتیبه را صادر کردم 

امید است که اهورامزدا و دیگر خدایان

مرا، پادشاهیم را و تمام آن چه را که ساخته ام، حفظ کنند

برای بازدید از این کتیبه باید به شهر وان سفر کنید. کتیبه سه زبانه خشایارشا در قسمت جنوبی قلعه وان قرار دارد که حدود 20 دقیقه با شهر فاصله دارد. هزینه ی ورودی به این قلعه 5 لیر می باشد.